Pod svodovima Bogoslovije „Sveti Petar Dabrobosanski“ u Foči otvoren je naučni skup koji, po svojoj tematici i duhovnoj težini, nadilazi okvire akademske rasprave. Pod naslovom „Nikeja – susret Jerusalima i Atine“, ovaj simposion, u organizaciji Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta „Sveti Vasilije Ostroški“ Univerziteta u Istočnom Sarajevu, postao je prostor sabornog dijaloga između tradicije i savremenog teološkog promišljanja, između duboke istočnjačke mistike i zapadnjačke racionalnosti.
Već u samom naslovu skupa nazire se metafizička osovina hrišćanskog postojanja: Jerusalim, kao mesto Božijeg otkrivenja i duhovnog srca Crkve, i Atina, kao simbol ljudske misli, filozofije i логоса. Na Nikejskom saboru 325. godine, te dve struje – biblijska objava i filozofska misao – nisu se sudarile, već su se, kroz blagoslov Duha Svetoga, prepoznale i saglasile u prvoj velikoj sintezi hrišćanske dogmatike. Danas, 1700 godina kasnije, ta sinteza biva predmet duhovne obnove i akademskog preispitivanja.
Učesnicima skupa obratili su se vodeći predstavnici Crkve, univerziteta i diplomatskog klira. Protoprezviter-stavrofor prof. dr Vladislav Topalović, dekan fakulteta, naglasio je značaj Nikejskog sabora za identitet Crkve kao Tela Hristovog kroz vekove. Rečima nadbiskupa Francisa Asisija Čulikata, papskog nuncija u BiH i Crnoj Gori, skup je dobio i ekumenski ton, podsećajući da su Nikeja i Simvol vere koji je tamo definisan — zajedničko blago celokupnog hrišćanstva.
Mitropolit dabrobosanski Hrizostom i episkop dioklijski gospodin Pajsije svojim prisustvom dali su liturgijski pečat ovom naučnom podvigu, pokazujući da Crkva ne živi samo od dogmi, već i od živog Predanja koje se tumači i prenosi kroz vekove.
Uvodni deo simposiona obeležila je i prezentacija zbornika sa prethodnog skupa – „Vizantijsko nasleđe danas – šta je nama Romejsko Carstvo?“, koji je po prvi put štampan na engleskom jeziku. Prezentaciju je održao protoprezviter-stavrofor prof. dr Darko Đogo, jedan od ključnih teologa i mislilaca mlađe generacije.
Naučni deo simposiona počeo je snažno – predavanjem prof. dr Predraga Dragutinovića o Apostolskom saboru u Jerusalimu kao prethodnici Nikeje. Time je stavljena jasna hronološko-teološka veza između sabornosti rane Crkve i kasnije dogmatske artikulacije. Sa druge strane, velečasni prof. dr Marijo Bernadić sa Katoličkog bogoslovnog fakulteta u Sarajevu govorio je o teološkom jeziku kao susretu istočne mistike i zapadne skolastike, naglašavajući da različitosti ne znače nužno razdvajanje – već mogućnost obogaćivanja.
U naredna dva dana, skup je ponudio niz tematskih sesija – svaka kao mozaik u freski nikejskog duha u savremenom kontekstu.
U prvoj sesiji, mladi teolozi i istraživači bavili su se temama koje otkrivaju dubinu trinitarne dogme – od Pavlovog razumevanja Hrista kao „Prvorođenog“ do egzegetske kritike arijanskih argumenata u savremenim anti-trinitarnim pokretima i islamskom tumačenju.
Druga sesija otvorila je pitanje kanonske istorije – od Euzebija Nikomedijskog i njegove uticajne, ali kontroverzne uloge, do geneze i teološke važnosti Nikejskog Simvola vere, koji i danas čitamo na svakoj liturgiji.
Treća sesija bacila je svetlo na zapadne izvore nikejske teologije – kroz radove o Ilariju Piktavijskom, memri Jakova Saruškog i recepciji nikejskih kanona u Persiji, pokazujući koliko je Nikeja imala univerzalni domet.
Četvrta sesija imala je i snažan srpski kontekst – sa predavanjima o Svetom Savi kao čuvaru nikejske ortodoksije, o prisustvu Svetog Nikole Mirlikijskog u srpskoj srednjovekovnoj pismenosti, te o ikonografskim predstavama Vaseljenskih sabora, poput one u manastiru Visoki Dečani.
Završna razmatranja ukazala su na neprolaznu vrednost Nikeje – ne kao istorijske činjenice, već kao živog temelja Crkve koji u svakom veku, pa i ovom našem, biva iznova ispovedan, tumačen i branjen. U susretu Jerusalima i Atine, u osluškivanju Duha Svetoga koji i danas govori Crkvi, skup u Foči je pokazao da teologija nije puki akademizam, već živa reč – nadahnuta, odgovorna i saborna.
U duhu Nikeje ostaje poruka: vera se ne izmišlja – ona se prenosi, tumači i svedoči. A upravo to su učinili svi oni koji su ovih dana govorili, slušali i – molili se zajedno.
BONUS VIDEO: Crkva ne sme da ćuti pred savremenim izazovima: Otac Darko Đogo, profesor Bogoslovskog fakulteta
POGLEDAJTE JOŠ:
DA LI STE NEKADA PRIMETILI ZELENU LAMPICU NA SVOM MOBILNOM TELEFONU? Moguće je da vas neko špijunira! MORATE ODMAH REAGOVATI!
KAŽU DA JE MOLITVA SVETOM ILIJI NAJMOĆNIJA: Religija.rs donosi izvornu verziju koja se čita u manastiru Ostrog
HOROSKOP ZA 2. AVGUST: Lavovi – danas stiže dugo očekivana vest od koje vam sve zavisi, Strelci – pred vama je period pun strasti!