PRVI PUT JEDAN VLADIKA ŽALIO SE CRKVENOM SUDU ZBOG SMENE: Ohrabren protestima podrške vernika, mitropolit Tihik zvanično podneo žalbu

U tišini svetih oltara i pred ikonostasima osveštanim vekovima vere, gde zvona od pamtiveka pozivaju na jedinstvo, na Kipru je odjeknula vest koja je uzdrmala ne samo lokalnu arhiepiskopiju, već i samo srce pravoslavnog sveta. Mitropolit pafoski Tihik, smenjen voljom Svetog Sinoda Kiparske Pravoslavne Crkve, odlučno je stao pred tron Carigrada, pozivajući se na poslednju liniju crkvenopravne odbrane – ekklito žalbu Vaseljenskoj patrijaršiji.

Time se, po sili Ustava Kiparske pravoslavne crkve, automatski obustavlja odluka o njegovom razrešenju. Arhijerej, koga su mnogi već otpisali, sada stoji kao živa spona između pravoslavne tradicije i kanonske borbe za pravdu.

Šta je izazvalo ovaj raskol?

Smena mitropolita Tihika 22. maja 2025. godine, doneta sa 10 glasova „za“ naspram 6 „protiv“, usledila je nakon niza događaja koje je Sinod ocenio kao „upornu neposlušnost, kanonske prekršaje i opasnost po crkveno jedinstvo“. Među ključnim tačkama optužnice: kritika ekumenskih odnosa sa Rimom, uključujući odbijanje da primi relikviju svetog apostola Pavla u prisustvu pape Franje; potom odbijanje da prizna svetost jednog upokojenog podvižnika bez odobrenja Sinoda; liturgijsko povezivanje sa razrešenim jerejima van Crkve; rigorozno odbijanje da prihvati valjanost krštenja i brakova iz drugih pravoslavnih jurisdikcija.

Iza tih činova, kako tvrdi Sinod, ne krije se samo neslaganje, već – duhovna samovolja koja ugrožava celinu Crkve. Za druge, to je – svedočenje nepokolebljive vere i odbrana Svetog Predanja.

Louisa GOULIAMAKI / AFP / Profimedia, Gr;ka pravoslavna crkva

 

Ekklito – poslednja reč Crkve

Pozivajući se na član 81. Ustava Kiparske Crkve, mitropolit Tihik je prizvao autoritet Carigradske patrijaršije – majke Crkve, kako je naziva – i time crkvenopravno zaustavio proces svoje smene. Ova mogućnost žalbe nije novina: ona postoji i u Ustavu Grčke pravoslavne crkve i predstavlja duhovni sud poslednje instance.

Dok Carigradska patrijaršija razmatra njegovu žalbu, Tihik ostaje zakoniti mitropolit Pafosa. Sveti Sinod ne sme izabrati novog, a arhiepiskop kiparski ne može više vršiti dužnost mestočuvatelja te eparhije.

Vernici: „Ne predajemo našeg vladiku!“

Vest o žalbi dočekana je s ushićenjem među brojnim vernicima u Pafosu. Stotine su se okupile ispred mitropolije sa ikonama u rukama i suzama u očima, uzvikujući:

– Nećete nam uzeti mitropolita! Bog je sudija, ne Sinod!

Na društvenim mrežama, u parohijskim domovima i na liturgijama, ime Tihika izgovara se sa poštovanjem, a ponegde i sa zebnjom: da li je pravda u Pravoslavlju danas predmet dogovora ili vernosti kanonima?

Tanjug/AP Photo/Domenico Stinellis

 

Sudar dve vizije Crkve

Ova kriza je više od personalnog sukoba. Ona razotkriva duboku pukotinu između dva pogleda na Crkvu u savremenom svetu:

– s jedne strane stoji tradicionalističko čitanje, koje podrazumeva strogu vernost predanju i čuvanje distance prema Rimu i zapadnim novinama;

– s druge strane je pristup otvoren dijalogu, zajedništvu i širini crkvenog prisustva u savremenom društvu.

Tihik je, za svoje sledbenike, – novi Atanasije – a za svoje protivnike – remetilački glas prošlosti koji ne prepoznaje duh vremena.

Sve oči uprte u Carigrad

Konačna odluka sada je u rukama patrijarha Vartolomeja, koji mora doneti presudu – ne samo o jednom mitropolitu, već o samom tumačenju crkvenog autoriteta i pravde u pravoslavlju 21. veka.

Ako potvrdi smenu, Carigrad će stati uz autokefalne sinode i njihovu samostalnost. Ako presudi u korist Tihika, poslaće poruku da crkveno pravo i kanoni stoje iznad svakog lokalnog konsenzusa.