KAKO JE ZIDAN SKADAR I DRUGE TAJNE SRPSKIH KRALJEVA: "Izgubljeni Gradovi Balkana"- Novi Dokumentarni Poduhvat "Medijske Mreže"

Nakon velikog uspeha „Izgubljeni gradovi Srbije“, novi serijal „Izgubljeni gradovi Balkana“ vodi gledaoce van granica Srbije, u zaboravljene gradove koji su imali ključnu ulogu u razvoju srpske srednjovekovne države i istorijskog nasleđa!

Foto: INFO

Sokograd Izgubljeni gradovi Balkana

Emitovanje drugog serijala od osam epizoda počinje 21. septembra u 20.30 na televiziji Euronews Srbija. U fokusu su lokaliteti od Sokograda, Markovog grada preko Starog Rasa, Samobora i Brskova do Skadra, Borača i Koznika. „Izgubljeni gradovi Balkana“ prikazuju kako su ovi gradovi nekada izgledali, za šta su služili i zašto su bili od strateškog značaja.

KOMBINOVANI PRISTUP

Tokom 25 dana snimanja, ekipa je radila na teško pristupačnim i krševitim terenima, prevazilazeći brojne izazove da bi gledaocima omogućila autentičan uvid u ove istorijske lokalitete.

Primena LiDAR tehnologije, kao i u prvom serijalu, omogućila je detaljnu rekonstrukciju izgleda srednjovekovnih gradova, čiji su ostaci danas često svedeni na tek male fragmente. Kao i prvi, i ovaj serijal je podržan od Ministarstva kulture, on ne samo da približava prošlost široj publici već pruža dragocenu građu za nauku i institucije koje se bave očuvanjem kulturne baštine.

Video-produkcija „Medijska mreža“, pionir u ovakvom inovativnom dokumentarnom sadržaju, pokazala je liderstvo u kreiranju projekata koji istovremeno kombinuju edukaciju, vizuelnu atraktivnost i naučnu relevantnost.

Dr Adam Crnobrnja, muzejski savetnik Narodnog muzeja Srbije i predsednik Srpskog arheološkog društva, zvezda ovog projekta, kaže da se naše kulturno, a naročito arheološko nasleđe najčešće predstavljaju na dva dijametralno suprotna načina. Prvi je, pojašnjava, krajnje stručni pristup, koji je najtačniji, ali najširem auditorijumu najčešće u velikoj meri nerazumljiv, a drugi je populistički, često s uplivom pseudonauke, ali je šaren i primamljiv i najšira publika prosto guta takve sadržaje.

– Serijal „Izgubljeni gradovi Balkana“ ne kombinuje ta dva pristupa. Uz iznošenje proverenih istorijskih činjenica, u serijalu se prikazuju i sasvim novi podaci, dobijeni LiDAR snimanjima terena i obilaskom samih lokacija starih gradova i utvrđenja. Prva sezona serijala „Izgubljeni gradovi Srbije“ pokazala je da smo odabrali dobar pristup. Publika ceni tačnost informacija, ali voli i dinamičnost koja je uneta u serijal, i koja se ogleda kako u originalnim istraživanjima sprovedenim za njegove potrebe tako i u dinamičnosti naracije i kvalitetu fotografije i kadrova. Razgovarajući s komšijama, poznatim i nepoznatim ljudima koji su me sretali, ali i s mnogim kolegama arheolozima i istoričarima, čini se da smo uspeli u početnoj nameri – ističe dr Crnobrnja.

Ekipa je radila na teško pristupačnim terenima

NI SKICE

Za mnoge od gradova koje su snimali za potrebe serijala „Izgubljeni gradovi Balkana“, ističe ovaj poznati arheolog, nije postojala čak ni osnovna skica njihovog izgleda.

– Podaci koje smo mi obezbedili ne donose samo nove informacije već postaju i snažan početni impuls i osnova za dalja istraživanja koja će, nadamo se, uskoro uslediti. Važno je naglasiti da će producenti sve dobijene podatka, kao i u prethodnoj sezoni, dostaviti nadležnim institucijama zaštite kulturnog nasleđa u Srbiji, Republici Srpskoj, Crnoj Gori, Severnoj Makedoniji i Albaniji – navodi dr Crnobrnja.

A zašto je važno da znamo, s istorijskog aspekta, o izgubljenim gradovima Balkana? Prema rečima arheologa i istoričara Marka Aleksića, sagovornika u serijalu, to su građevinski, vojni ili urbani kompleksi koji nam zapravo pokazuju kako se živelo u srednjem veku na jedan konkretan način. Zapravo, gledamo istoriju iz prvog reda!

– Mi pred sobom imamo bedeme i ostatke gradova, ne samo gde su ljudi živeli već kako im je svakodnevni život bio organizovan, kako su rešavali pitanja zajedničkog života. Neki od njih su gradovi iz kojih su vladari vršili vlast, pisali povelje, drugi su bili rudarska sedišta, gde su dovođeni stranci koji su donosili tehnologiju da bi unapredili privrednu i trgovačku delatnost… – kaže Aleksić.

Na pitanje da li je i sam otkrio nešto novo radeći na ovom serijalu, s obzirom na široko obrazovanje i interesovanje, Aleksić ističe da jeste!

– Čak i mnogo novog! Arheologija nije konačna stvar, pogotovu kada govorimo o lokalitetima od kojih mnogi nisu istraženi do kraja. Neki jesu, kao što je tvrđava Ras, a neki nisu u potpunosti, kao Sokograd ili Skadar, koji se nalazi izvan naše države. Na primer, za Brskovo su nedavno vršena dodatna iskopavanja koja su iznedrila nova otkrića, a koja smo mi ovom prilikom predstavili – otkriva Aleksić.

Izazovi na snimanju: Nepristupačan teren, magla, zmije…

Slobodan Pikula, izvršni producent serijala i direktor fotografije, otkriva kako je izgledalo snimanje jednog ovakvog projekta, kakav do sada nije rađen na ovim prostorima, i s čime se ekipa susretala na terenu.

– Snimanje je bilo izuzetno izazovno zbog nepristupačnih terena i vremenskih prilika. Posebno je teško bilo na Kozniku, gde je magla otežavala rad, kao i u Samoboru kod Novog Goražda, zbog strmih uspona i prisustva poskoka. Svaki dolazak do tvrđava podsećao nas je koliko je nekada bilo naporno podići ove gradove, doneti kamenje tu – kaže Pikula.

Posebno su, dodaje, bile vidljive emocije kod arheologa kad dođu na tvrđavu kojom se baš oni bave.

– Bili smo u nekim tvrđavama koje arheolozi istražuju godinama u kontinuitetu, umesto letovanja, provode mesece na tim arheološkim nalazištima… Zamislite koliko je on vezan profesionalno i emotivno za taj objekat – dodaje.

Nakon 25 dana snimanja u Srbiji, Severnoj Makedoniji, Albaniji, Crnoj Gori i BiH, usledilo je više od šest meseci sređivanja i obrade materijala jer 3D modeli tvrđava moraju da budu najpribližniji mogući nekadašnjem izgledu objekata.

– To, naravno, radimo uz pomoć arheologa, arhitekata i istoričara koji daju preporuke na osnovu snimaka i zaključujemo kako je tvrđava mogla da izgleda. Mesecima traje izrada modela i posle sledi montaža – dodaje Pikula.

Zašto baš ovih osam gradova

1. Sokograd

Vojna uloga, važna pogranična tvrđava u vreme despota Stefana Lazarevića

2. Markov grad

Prestonica porodice Mrnjavčevića, tu je stolovao slavni Marko Mnjavčević ili Marko Kraljević iz narodne epske pesme

3. Stari Ras

Prestonica Srbije u doba Stefana Nemanje i njegovih naslednika

4. Samobor

Tvrđava u oblasti slavne porodice Vuković-Kosača, najmoćnijih velikaša srednjovekovne Bosne

5. Brskovo

Prvi veliki rudnik u državi Nemanjića

6. Skadar

Stara srpska prestonica pre Rasa

7. Borač

Tvrđava moćnih bosanskih velikaša porodice Pavlovića

8. Koznik

Srednjovekovna tvrđava na epskom položaju