HRVATSKA PRODALA SRPSKU CRKVU U OSIJEKU – PRED GODIŠNJICU „OLUJE“: Neizvesna sudbina ikona i fresaka predatih novom vlasniku

U Osijeku, hrvatskom gradu koji vekovima pamti različite epohe, deo objekta koji je nekada služio Srpskoj pravoslavnoj crkvi nedavno je prodat. Prostor u kojem su se održavala bogosluženja i čuvana duhovna tradicija pravoslavnih vernika sada menja vlasnika, a njegova sudbina ostaje nejasna. Za one koji su ovde dolazili na molitvu, odluka otvara pitanja o pravu, identitetu i vrednosti mesta koje je decenijama bilo svedok duhovnog života zajednice.

Istorijski kontekst i prethodna upotreba

Zgrada u Radićevoj 34 u Osijeku, poznata kao vila Plazzeriano, izgrađena je 1901. godine prema projektu osječkog arhitekta Carla Hofbauera. Nakon nacionalizacije posle Drugog svetskog rata, objekat je koristila Srpska pravoslavna crkva do 1991. godine. Nakon toga, objekat je napušten i prepušten propadanju.

Prema informacijama koje prenosi portal SiB.hr, zgrada je tokom decenija više puta menjala vlasnike i namene — služila je kao gostionica, trgovina, apoteka, a nakon Drugog svetskog rata nacionalizovana je. Od 1963. do 1991. služila je kao administrativno sedište i prostor Srpske pravoslavne crkve u Osijeku. Od početka ratnih devedesetih, zgrada je napuštena.

Detalji prodaje i imovinski spor

Državne nekretnine raspisale su konkurs za prodaju prizemnog dela objekta površine 101 m² po početnoj ceni od 88.500 evra. Nakon prikupljenih ponuda, najpovoljnija iznosila je 90.000 evra, te je s tim ponuđačem planirano sklapanje kupoprodajnog ugovora.

Međutim, porodica Miščević iz Zagreba, koja se navodi kao suvlasnik objekta, osporava ovu prodaju. Ljubomir Miščević, potomak poznatog osječkog arhitekta Radovana Miščevića, tvrdi da su on i njegove sestrične suvlasnici dela objekta, uključujući prizemni stan sa vrtom. Prema njegovim rečima, imovinsko-pravni status nije razjašnjen, te smatra da prodaja nije zakonita dok se ne reše vlasnički odnosi, prenosi portal SiB.hr.

Državne nekretnine odgovaraju da je predmet prodaje poslovni prostor u vlasništvu Republike Hrvatske, upisan kao posebna etaža u zemljišnim knjigama. Navode da su prethodni zahtevi porodice Miščević za naknadu oduzete imovine odbijeni, te da prostor nije zaštićen kulturnim dobrom.

Status fresaka, ikona i sakralnog blaga

Prema informacijama Ministarstva kulture i medija Republike Hrvatske, freske u objektu nisu ocenjene kao kulturno dobro niti poseduju umetničku vrednost. Zbog toga ne predstavljaju ograničenje za procenu i prodaju prostora.

Prodaja dela objekta u Radićevoj 34 u Osijeku izazvala je imovinske i kulturne nejasnoće. Dok Državne nekretnine tvrde da je prostor u njihovom vlasništvu i da nije zaštićen kulturnim dobrom, porodica Miščević osporava prodaju, navodeći da su suvlasnici dela objekta. Ovaj slučaj ukazuje na potrebu za detaljnijom proverom imovinsko-pravnih odnosa i kulturne vrednosti objekata pre njihove prodaje.

Očekuje se reakcija Srpske pravoslavne crkve, koja se za sada ne oglašava. Crkva je koristila prostor kao hram, ali nije bila vlasnik. Međutim, očekuje se da će Srpska pravoslavna crkva pokrenuti pitanje sudbine ikona, fresaka i bogoslužbenih predmeta, koji su zajedno sa prostorom predate novom vlasniku.

Na dan osvećenja hrama miniranog devedesetih, episkop Kirilo poslao snažnu poruku o ljubavi, veri i bratstvu, dok su vernici plakali od radosti pred moštima svetih mučenika.

Jedan od najstarijih srpskih manastira u Hrvatskoj, poznat po čudotvornoj ikoni Presvete Bogorodice Lepavinske, bio je ispunjen molitvama i suzama radosnicama dok je vladika Kirilo služio svetu liturgiju, darujući monaštvu i narodu poruku nade i jedinstva.

U trenucima kada je narod ćutao pred svećama za stradale, patrijarh srpski poslao je poruku koja ne ostavlja ravnodušnim – o ljubavi jačoj od osvete, o Hristovom putu kao jedinom odgovoru na iskušenja današnjice i o potrebi da krst ne postane kamen spoticanja, već znak vaskrsenja.

Sećajući se nevino postradalih u zločinačkoj akciji „Oluja“, episkop osečkopoljski i baranjski pozvao na praštanje, nadu i oslonac u Hristu, poručujući da se stradanje pretvara u put ka Carstvu Božjem.