“NJEMU NIJE VAŽNA BRIGA O CRKVI, NEGO NOVAC!”: Američki mediji optužuju patrijarha Vartolomeja za razaranje pravoslavlja u SAD

Kada se glas vernika sa drugog kontinenta odjednom pretvori u uzbunu koja odzvanja kroz crkvene zidove, tada više nije reč o usputnom negodovanju, već o dubokom nemiru. Upravo takav nemir poslednjih dana potresa grčku pravoslavnu zajednicu u SAD, nakon što je urednik uglednog američkog lista National Herald, Teodor Kalmukos, izneo žestoke kritike na račun patrijarha Vartolomeja, dovodeći ga u vezu sa, kako kaže, „sistemskim urušavanjem“ Arhiepiskopije Amerike.

Uzbuna među vernicima i kritike koje potresaju dijasporu

Kalmukos je u svom tekstu, prenosi portal američke sekcije Saveza pravoslavnih novinara, otvoreno optužio Vaseljenskog patrijarha za krizu u jednoj od najznačajnijih pravoslavnih zajednica u dijaspori. Njegove reči nisu bile ni diplomatske ni ublažen, više su odzvonile kao uzbunjivački zvuk zvona nad crkvenim krovovima. Prema njegovom tumačenju, politika Carigradske patrijaršije gurnula je Arhiepiskopiju u dubok zastoj, a posledice su se, tvrdi, jasno videle u protestima vernika u Astoriji, gde je ponašanje arhiepiskopa Elpidofora dodatno raspalilo nezadovoljstvo.

Optužbe na račun Carigradske patrijaršije: „Novac iznad svega“

Urednik National Herald-a otišao je korak dalje, izgovarajući rečenice koje se retko kada na tako direktan način upućuju vrhu Vaseljenske patrijaršije:

– Raspadajuće stanje našeg crkvenog života nije slučajnost. Glavni odgovorni je patrijarh Vartolomej. On sve zna, vidi, čuje, ali više voli da se pretvara da ne zna ništa.

Još oštrije je upozorio:

– Njemu nije važna briga o Crkvi, nego novac — da, novac iznad svega.

Kalmukos tvrdi da mnoge parohije širom Amerike gube snagu i stabilnost uprkos „višemilionskom suficitu“ koji Arhiepiskopija beleži. Zato poziva zajednice da preispitaju obavezne finansijske priloge i same odlučuju o njihovoj visini stav koji retko dolazi od nekoga ko tako duboko poznaje život grčke dijaspore u SAD.

Tvrđenje o finansiranju posete i nova pitanja o upravljanju

U širem kontekstu, podsećanja radi, SPŽ je ranije prenosila da je National Herald objavio informaciju prema kojoj je patrijarh Vartolomej navodno tražio od Arhiepiskopije SAD da finansira posetu pape Lava Vaseljenskome patrijarhatu, vest koja je dodatno raspalila već postojeće nedoumice i ogorčenja u američkoj crkvenoj javnosti.

Dok se u crkvenim krugovima širom SAD sabiraju utisci, a vernici pokušavaju da razumeju šta se zapravo događa iza vrata visokih kancelarija, jedno je izvesno: rasprava koju je pokrenuo Teodor Kalmukos neće se brzo utišati. Ona je iznela na površinu pitanja koja lebde već godinama, ali sada prvi put stoje izrečena javno, jasno i bez ustručavanja, a odgovori na njih, kakvi god bili, oblikovaće budućnost pravoslavlja u Americi.

Poglavar Carigradske patrijaršije stiže u Vašington i Njujork, gde će razgovarati o slobodi vere, zaštiti prirode i ulozi Pravoslavlja u savremenom svetu, ali i večerati sa najmoćnijim ljudima američke diplomatije.

Prisustvo prelata Džozefa Tobina na pravoslavnom bogosluženju, tokom kojeg ga je patrijarh Vartolomej oslovio titulom „visokopreosvećeni“, izazvalo je oštre reakcije vernika širom sveta i otvorilo ozbiljna kanonska pitanja o granicama dijaloga s Vatikanom.

Trodnevni boravak carigradskog patrijarha u Letoniji, susreti sa državnim vrhom i oštre poruke protiv Moskve, prema oceni analitičara, stvaraju uslove za novu veliku krizu u pravoslavnom svetu.

Na marginama Generalne skupštine UN, carigradski patrijarh i predsednik Ukrajine razmenili su poruke podrške i simbolične poklone, dok otvorena pitanja o crkvenim podelama i dalje opterećuju pravoslavlje.

Ruski mediji tvrde da Milatovićev susret sa patrijarhom carigradskim Vartolomejom nije bio samo protokolaran već da ima za cilj vršenje pritiska na Srpsku pravoslavnu crkvu i moguću legitimaciju raskolničkih struktura u Crnoj Gori,

Zvanično hvaljena kao „istorijski trenutak jedinstva“, poseta poglavara Rimokatoličke crkve izaziva zabrinutost teologa i klirika – da li se radi o dijalogu ili političko-verskoj igri?