„IZGUBLJENI GRADOVI BALKANA“ POMERAJU GRANICE: Borač na Prači, grad koji je obrisan sa lica zemlje, ponovo pred publikom!

„Izgubljeni gradovi Balkana“, dokumentarni serijal iza koga stoji produkcija „Medijska merža“ i koji je za kratko vreme osvojio publiku i stračnu javnost, u osmoj, poslednjoj epizodi u ovom ciklusu, otkrio je gledaocima kako je nekad izgledalo utvrđenje Borač na Prači, slavne porodice Pavlović iz Bosne!

Od ovog utvrđnja, koje je podignuto u 14.veku, danas je ostao tek poneki pregradni zid. Međutim, zahvaljujući LiDAR tehnologiji, publika je mogla da vidi položaj grada, njegovih bedema i kula. Borač na Prači prostirao se na čak 25 hektara bio je jedno od najvećih utvrđenja srednjovekovne Bosne.

Ceo kompleks je bio dug oko 800 metara. Nalazi se na teritoriji opštine Rogatica, nedaleko od Višegrada, u današnjoj Republici Srpkoj. Grad su sagradili predstavnici porodice Radenović Pavlović, pretpostavlja se da ga je podigao Pavle Radenović. 

Foto: Produkcija Medijska mreža

Obrada podataka sa terena, snimanih najmodernijom tehnologijom, bila je prilično zahtevna, jer zidova/ostataka bedema na ovom utvrđenju praktično i nema, tek poneki pregradni zid. 

Foto: Produkcija Medijska mreža

– Ovaj grad je obrisan sa lica zemlje- kaže Nenad Jončić, areholog i saradnik na serijalu „Izgubljeni gradovi Balkana“ u ovoj emisiji.  

Ipak, ne samo da je publika videla kako je nekad izgledalo ovo utvđenje, već smo saznali i detaljniju istoriju porodice Pavlović, kao i njihove odnose sa drugim velikaškim porodicama u Bosni, a koji su neretko podsećali na scene iz serije „Igre prestola“. 

– Nakon pogibije srpskog kneza Lazara i smrti bosanskog kralja Tvrtka Kotromanića 1391. godine u srednjevekovnoj Bosni jača vlast velikaških porodica. Jedna od najmoćnijih među njima je porodica Pavlović čije je sedište grad Borač – kaže Marko Aleksić, istoričar, areholog i sagovornik u ovom serijalu i dodaje:

Foto: ST/N. MANDIĆ

– Pored upravne uloge rezidencije Pavlovića, Borač je bio značajno trgovačko središte. Tu se nalazila i carina, u ovoj oblasti razvojem rudnika Srebrenice, razvijala se i trgovina, čitava privreda ovog kraja, i zahvaljujući tome Pavlovići su jačali vlast. Vremenom su postali jedna od najmoćnijih porodica u Bosni, pored porodice Kosača, koja bila njihov sused. 

Foto: Produkcija Medijska mreža

Pavlovići su, naime, naplaćivali carinu za trgovce na svojoj teritoriji koji su tuda prolazili i zna se da je ona iznosila za jedan tovar tkanine 3 srebrna perpera. Dubrovčani su se 1423. bunili protiv jedne takve odluke, ali carina nije ukinuta, već je smanjena sa tri na dva perpera. U samom Boraču je vojvoda Radoslav Pavlović sazivao skupštinu svojih velikaša. Među vlastelom su bile porodice lokalnih vlastelina Velimirovići, Obradović, Mihailovići, a zanimljivo je da je neke od njih nazivao „brat moj“- tako je isticao bliskost ne samo političku, već i rodbinsku. 

Foto: Produkcija Medijska mreža

Za razliku od prošlog serijala „Izgubljeni gradovi Srbije“, „Izgubljeni gradovi Balkana“ vodio je gledaoce i van granica Srbije, u zaboravljene gradove koji su imali ključnu ulogu u razvoju srpske srednjovekovne države i istorijskog nasleđa. Tako je publika kroz osam epizoda mogla da vidi rekonstuisane izglede Sokograda, Markovog grada, Rasa, Samobora, Brskova, Skadra, Koznika, Borača. Projakt je realizovan uz podršku Ministarstva kulture, a pored toga što približava prošlost i istorijsko nasleđe široj publici, predstavlja i dragocen doprinos nauci. Naime, svi podaci dobijeni snimanjem LiDAR tehnologijom biće predati zavodima za zaštitu spomenika kulture. 

BONUS VIDEO